Θεραπείες πολφού και αντιμετώπιση Οδοντικού Τραύματος – 3-ήμερο Masterclass

Θεραπείες πολφού και ενδοδοντική θεραπεία σε αδιάπλαστα δόντια

H αντιμετώπιση δοντιών με βαθιά τερηδόνα αποτελεί τα τελευταία χρόνια ένα ξεχωριστό και ανερχόμενο αντικείμενο της σύγχρονης οδοντιατρικής. Οι νέες τεχνολoγικές εξελίξεις στην ενδοδοντία που αφορούν νέες συσκευές, σύγχρονα βιοκεραμικά υλικά και εργαλεία, η χρήση της μεγέθυνσης και ιδιαίτερα του οπτικού οδοντιατρικού μικροσκοπίου καθώς και καινοτόμες θεραπευτικές τεχνικές προσφέρουν πλέον στον οδοντίατρο περισσότερες επιλογές στη θεραπευτική αντιμετώπιση των περιστατικών με προχωρημένη τερηδονική βλάβη.

Όλο και πιο συχνά οι οδοντίατροι καλούνται να αντιμετωπίσουν στο ιατρείο τους περιστατικά σε ασθενείς παιδικής ή εφηβικής ηλικίας με πολύ βαθιές τερηδόνες που πλησιάζουν τον πολφό, περιστατικά με πολφίτιδα ή φατνιακό απόστημα σε μόνιμα δόντια στα οποία η διάπλαση των ριζών δεν έχει ολοκληρωθεί και πρέπει να γίνει η επιλογή της κατάλληλης ενδοδοντικής θεραπείας ώστε να διατηρηθούν τα δόντια μακροχρόνια στον φραγμό.

Ο οδοντικός πολφός είναι ένα πολύ ευαίσθητο και πολύ εξειδικευμένο όργανο του δοντιού που αποτελείται από αγγεία, νεύρα, κύτταρα όπως οι οδοντινοβλάστες ή οι ινοβλάστες από το μεσοκυττάριο υλικό και όλο αυτό το σύστημα περιβάλλεται από τη θεμέλια ουσία η οποία καθορίζει και τη φυσιολογία του πολφού. Η δομή και η ομοιοστασία του πολφού μπορεί ωστόσο να διαταραχθεί όταν εξωτερικοί παράγοντες όπως τα μικρόβια και τα παράγωγά τους μπορούν να δημιουργήσουν μια αλυσίδα αντιδράσεων στον πολφό και να διαταράξουν την ισορροπία οδηγώντας στην αποδιοργάνωσή του.

Ο πολφός από τη μεριά του διαθέτει διάφορους μηχανισμούς άμυνας με πιο σημαντικό τη φλεγμονή και την ανοσολογική του αντίδραση με στόχο να προλάβει την επερχόμενη διαταραχή στη δομή του ή να αποκαταστήσει οποιαδήποτε ιστική βλάβη προκύψει. Όταν όμως η τερηδονική προσβολή και ο μικροβιακός παράγοντας δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα και εγκαίρως ο πολφός υφίσταται παθολογικές μεταβολές που οδηγούν σταδιακά στη νέκρωσή του. Σε πολλές περιπτώσεις ωστόσο, ο πολφός πριν τη νέκρωση περνάει από διάφορα στάδια κατά τα οποία ο ασθενής μπορεί να παρουσιάζει διάφορα κλινικά συμπτώματα που σε συνδυασμό με τα ακτινογραφικά ευρήματα και την κλινική εικόνα του πολφού αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που καθορίζουν την έκταση της φλεγμονής και την τελική μας διάγνωση. Ο οδοντίατρος καλείται να αποφασίσει στηριζόμενος σε αντικειμενικά ευρήματα και υποκειμενικά συμπτώματα του ασθενή σε ποιες περιπτώσεις η ιστική βλάβη που έχει δημιουργηθεί στον πολφό είναι αντιστρέψιμη ή μη και να επιλέξει την κατάλληλη θεραπευτική λύση.

Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι ακόμα και σε περιπτώσεις δοντιών με πολύ βαθιά τερηδόνα η οποία πλησιάζει στον οδοντικό πολφό και συνοδεύονται από κλινικά συμπτώματα του ασθενή, μπορεί να αποφευχθεί η ενδοδοντική θεραπεία και να πραγματοποιηθεί μία πιο συντηρητική αντιμετώπιση του δοντιού με τις θεραπείες διατήρησης ζωτικότητας του πολφού (Vital Pulp Therapy). Ιδιαίτερα όταν αναφερόμαστε σε δόντια παιδικής ή εφηβικής ηλικίας με αδιάπλαστα ακρορρίζια πρωταρχικός μας σκοπός πρέπει να είναι η προσπάθεια διατήρηση της ζωτικότητας του πολφού που θα επιτρέψει στην ολοκλήρωση της διάπλασης των ριζών και του ακρορριζίου.

Oι θεραπείες του πολφού, αναλόγως των κλινικών και ακτινογραφικών ευρημάτων, προσφέρουν 4 διαφορετικές θεραπευτικές επιλογές στον οδοντίατρο:
• έμμεση κάλυψη του πολφού
• άμεση κάλυψη του πολφού
• μερική πολφοτομή
• ολική πολφοτομή

Σε περιπτώσεις όμως που ο πολφός δεν καταφέρει να ανταπεξέλθει στη μικροβιακή προσβολή ακολουθεί η νέκρωση και η επιμόλυνση του συστήματος των ριζικών σωλήνων και ο οδοντίατρος καλείται να επιλέξει την κατάλληλη ενδοδοντική θεραπεία που ενδείκνυται αναλόγως με τη διάπλαση της ρίζας του δοντιού, τη θέση του δοντιού στον φραγμό, την ηλικία του ασθενή και την προσθετική αποκατάσταση που θα ακολουθήσει.

Η ενδοδοντική αντιμετώπιση μονίμων αδιάπλαστων δοντιών περιλαμβάνει 2 θεραπευτικές επιλογές:
• Tεχνική της ακρορριζικής απόφραξης με σύγχρονα βιοκεραμικά υλικά
• Tεχνική της επαναγγείωσης και ακρορριζογέννεσης

Οδοντικό Τραύμα

Εκτός όμως από την αντιμετώπιση εκτεταμένων τερηδονικών βλαβών και αδιάπλαστων δοντιών με ανοιχτό ακρορρίζιο, οι οδοντίατροι καλούνται σε καθημερινή βάση να διαχειριστούν και να αντιμετωπίσουν πολλά και διάφορα είδη οδοντικών τραυματισμών κυρίως σε παιδιά αλλά και σε ενήλικες. Το οδοντικό ή οδοντογναθικό τραύμα αποτελεί ένα από τα πιο συνηθισμένα επείγοντα περιστατικά της οδοντιατρικής που αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως μπορεί να έχει μια σειρά από αρνητικές συνέπειες τόσο στο τραυματισμένο δόντι, διακυβεύοντας τη διατήρησή του στον οδοντικό φραγμό, όσο και στον ίδιο τον ασθενή επηρεάζοντας αισθητικά την εξωτερική του εικόνα, λειτουργικά τη μάσηση και την ομιλία του ενώ έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να έχει και περεταίρω ψυχολογικές ή κοινωνικές προεκτάσεις επηρεάζοντας την κοινωνικοποίηση ή ακόμα και την αυτοεκτίμηση του ασθενή ιδιαίτερα όταν αναφερόμαστε σε παιδιά.

Σύμφωνα με μια παγκόσμια μελέτη ο παγκόσμιος επιπολασμός οδοντικού τραύματος ανέρχεται στο 15.5% για τα δόντια της μόνιμης οδοντοφυΐας και στο 22.5% για τα δόντια της νεογιλής οδοντοφυΐας. Περισσότερο από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως έχουν υποστεί τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους οδοντικό τραυματισμό ενώ το οδοντικό τραύμα συγκαταλέγεται πλέον στην πέμπτη θέση των πιο συνηθισμένων οξέων/χρόνιων νόσων σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.).

Τα πιο συνηθισμένα αίτια οδοντικού τραύματος στη μόνιμη οδοντοφυΐα είναι τα ατυχήματα που μπορεί να συμβούν σε διάφορες δραστηριότητές κατά τον ελεύθερο χρόνο των παιδιών σχολικής ηλικίας, ο αθλητισμός, τα τροχαία ατυχήματα, οι ξυλοδαρμοί ή ακόμα και η ενδοοικογενειακή βία. Μπορεί να υπάρχουν βέβαια και κάποιοι προδιαθεσικοί παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένες πιθανότητες οδοντικού τραυματισμού όπως είναι η αυξημένη οριζόντια πρόταξη η παιδική παχυσαρκία κ.α..

Η αντιμετώπιση του οδοντικού τραύματος μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να αποτελέσει πολύπλοκη διαδικασία καθώς ορισμένα περιστατικά χρήζουν διεπιστημονικής προσέγγισης διαφορετικών εξειδικεύσεων της οδοντιατρικής ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο αισθητικό, λειτουργικό και βιολογικό αποτέλεσμα για τον ασθενή με στόχο πάντα τη διατήρηση του δοντιού στον φραγμό.

Χρονικά, μπορούμε να διαχωρίσουμε την αντιμετώπιση των οδοντικών τραυματισμών σε επείγουσα αντιμετώπιση με την παροχή των πρώτων βοηθειών στον ασθενή και στο τελικό σχέδιο θεραπείας που περιλαμβάνει όλες τις θεραπευτικές πράξεις που ακολουθούν της επείγουσας αντιμετώπισης καθώς και τη μακροπρόθεσμη παρακολούθηση του ασθενή.

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη σωστή θεραπεία των οδοντικών τραυματισμών είναι να γίνει πρωτίστως σωστή διάγνωση και κατηγοριοποίηση του τραύματος η οποία θα καθορίσει τόσο την επείγουσα διαχείριση αλλά και το τελικό σχέδιο θεραπείας. Στον τραυματισμό ενός δοντιού μπορεί να εμπλακούν πολλές φορές περισσότεροι από ένας ιστοί, όπως ο πολφός, οι περιοδοντικοί ιστοί και οι σκληροί ιστοί οι οποίοι απαιτούν ο καθένας τους διαφορετική διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση αντίστοιχα.

Για το σκοπό αυτό απαιτείται κατά την αρχική εξέταση να γίνει λεπτομερής λήψη του ιστορικού του τραύματος αλλά και ενδελεχής αξιολόγηση τόσο των κλινικών όσο και ακτινογραφικών ευρημάτων. Ειδικότερα, η διάγνωση στηρίζεται σε στοιχεία που θα προκύψουν από τα αντικειμενικά κλινικά ευρήματα που θα παρατηρήσει ο οδοντίατρος στο τραυματισμένο δόντι και τους περιοδοντικούς ιστούς αλλά και από πληροφορίες που θα προκύψουν από τις δοκιμασίες ζωτικότητας του πολφού, τη λεπτομερή κλινική εξέταση σημείων και συμπτωμάτων του ασθενή αλλά και στοιχεία της ακτινογραφικής εικόνας (οπισθοφατνιακής και αξονικής τομογραφίας κωνικής δέσμης- CBCT).

Μετά την αρχική εξέταση και διάγνωση ο οδοντίατρος καλείται να παρέχει τις πρώτες βοήθειες και την επείγουσα αντιμετώπιση για όλους του ιστούς (πολφός, περιοδοντικοί ιστοί) που έχουν προσβληθεί. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει μια σειρά από θεραπευτικές ενέργειες όπως την κάλυψη τυχόν εκτεθειμένων οδοντινοσωληναρίων ή του αποκαλυμμένου πολφού, την επανασυγκόλληση θραυσμένων τμημάτων, την επανατοποθέτηση μετατοπισμένων δοντιών, την ακινητοποίηση μετατοπισμένων δοντιών, τη συρραφή μαλακών ιστών, τις οδηγίες προς τον ασθενή κ.α. Στόχος των πρώτων βοηθειών είναι να επιτρέψει όσο το δυνατόν την πιο ομαλή και βέλτιστη επούλωση όλων των εμπλεκόμενων τραυματισμένων ιστών και τη μείωση πιθανών μετατραυματικών επιπλοκών που μπορεί να προκύψουν μελλοντικά.

Ωστόσο, οι μετατραυματικές επιπλοκές των τραυματισμένων δοντιών στη μόνιμη οδοντοφυΐα είναι σε πολλές περιπτώσεις αναπόφευκτες και μπορεί να παρουσιαστούν είτε κατά το πρώτο διάστημα αμέσως μετά τον τραυματισμό είτε μακροπρόθεσμα κατά τη διάρκεια των επανελέγχων. Η ηλικία, η σοβαρότητα του τραυματισμού και οι χειρισμοί κατά την επείγουσα αντιμετώπιση είναι μόνο μερικοί από τους παράγοντες που μπορεί να καθορίσουν το είδος και την έκταση των επιπλοκών. Οι επιπλοκές διακρίνονται στις επιπλοκές του πολφού όπως είναι η νέκρωση ή η ενασβεστίωσή του, σε επιπλοκές των σκληρών ιστών της ρίζας και του περιοδοντίου όπως είναι διάφοροί τύποι εξωτερικών απορροφήσεων της ρίζας του δοντιού ή η απώλεια της παρυφής του οστού στο τραυματισμένο δόντι καθώς και σε επιπλοκές κατά την επούλωση των τραυματισμένων μαλακών ιστών. Ο οδοντίατρος καλείται να γνωρίζει χρονικά πότε και αν χρειάζεται να παρέμβει και με τις κατάλληλες θεραπευτικές ενέργειες να είναι σε θέση να προλάβει την έναρξη ή να αναστείλει, όποτε αυτό είναι εφικτό, τη δυσμενή εξέλιξη των μετατραυματικών επιπλοκών στοxεύοντας μακροπρόθεσμα στη διατήρηση του τραυματισμένου δοντιού στον οδοντικό φραγμό.

Νέστωρ Τζίμπουλας – DDS, MSc, FIADT, Ενδοδοντολόγος

Ο Νέστωρ Τζίμπουλας αποφοίτησε από την Οδοντιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) το 2009. Το διάστημα 2010-12 διετέλεσε επιστημονικός συνεργάτης στο εργαστήριο και στην κλινική του τμήματος Ενδοδοντίας της Οδοντιατρικής Σχολής Αθηνών. Το 2013 εισήχθη στο τριετές πρόγραμμα εξειδίκευσης στην Ενδοδοντία στο ACTA University of Amsterdam στην Ολλανδία, το οποίο ολοκλήρωσε με επιτυχία το 2016. Από το 2016 έως και σήμερα εργάζεται σε κέντρο Ενδοδοντίας στη Χάγη της Ολλανδίας στο οποίο μεταξύ άλλων έχει διαχειριστεί και αντιμετωπίσει με επιτυχία εκατοντάδες περιστατικά οδοντικού τραύματος (κατάγματα δοντιών, μετατοπίσεις δοντιών μετά από ατυχήματα, πτώσεις κ.α.) τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες. Από το 2019 έχει επιστρέψει στην Ελλάδα και διαθέτει ιδιωτικό ιατρείο στο κέντρο της Αθήνας το οποίο εξειδικεύεται αποκλειστικά στην Ενδοδοντία και αντιμετώπιση του Οδοντικού Τραύματος.

Ο Νέστωρ Τζίμπουλας είναι ο πρώτος και μοναδικός μέχρι στιγμής Έλληνας Οδοντίατρος που έχει λάβει το βραβείο/πιστοποίηση γνώσεων στην αντιμετώπιση και διαχείριση οδοντικών τραυματισμών σε παιδιά και ενήλικες, αφού πέρασε με επιτυχία τις εξετάσεις του Διεθνούς Οργανισμού Οδοντικού Τραύματος: Fellowship Award of the International Association of Dental Traumatology (IADT, 2021). Έχει συμμετάσχει ως πρώτος συγγραφέας ή ερευνητής σε πολλές ερευνητικές εργασίες που έχουν δημοσιευθεί σε αναγνωρισμένα διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Έχει πραγματοποιήσει ομιλίες και έχει συμμετάσχει σε επιστημονικά συνέδρια τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό αναπτύσσοντας κλινικά θέματα που αφορούν τη διαχείριση του οδοντικού τραύματος, ενδοδοντικές θεραπείες μονίμων δοντιών με διαπλασμένο ή αδιάπλαστο ακρορρίζιο, την αντιμετώπιση απορροφήσεων και τη χρήση σύγχρονων βιοκεραμικών υλικών.

Επίσης έχει επιμεληθεί της μετάφρασης στην Ελληνική γλώσσα της διεθνούς εφαρμογής πρώτων βοηθειών για οδοντικούς τραυματισμούς “ToothSOS” καθώς και την επίσημη μετάφραση στην Ελληνική γλώσσα των επίσημων κατευθυντήριων οδηγιών για τη διαχείριση των οδοντικών τραυματισμών της IADT.
Το 2021 ίδρυσε μία ολοκληρωμένη ηλεκτρονική πλατφόρμα www.dentaltrauma.gr. με στόχο την πλήρη ενημέρωση Ελλήνων ασθενών και οδοντιάτρων σχετικά με την πρόληψη, πρώτες βοήθειες και αντιμετώπιση πολύπλοκων περιστατικών οδοντικού τραύματος.

Ο Νέστωρ Τζίμπουλας είναι μέλος:
• Του Διοικητικού Συμβουλίου της Επιτροπής Μελών της Διεθνούς Ένωσης Οδοντικού Τραύματος (IADT)
• Του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Ελλήνων Ενδοδοντολόγων
• Του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρείας Αθλητικής Οδοντιατρικής (ΕΕΑΘΛΟ)
• Της Διεθνούς Ένωσης Οδοντικού Τραύματος (IADT)
• Του Συλλόγου Ελλήνων Ενδοδοντολόγων (ΣΕΕ)
• Του Οδοντιατρικού Συλλόγου Αθηνών (ΟΣΑ)
• Του Αμερικάνικου Συλλόγου Ενδοδοντολόγων (AAE)
• Της Ολλανδικής Εταιρείας Ενδοδοντίας (NVvE)

Θεόδωρος Τασόπουλος, DDS, MSc, PhD, Προσθετολόγος
Ο Θεόδωρος Τασόπουλος αποφοίτησε από την Οδοντιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών το 2004. Το 2008 ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στον Τομέα της Προσθετικής του Πανεπιστημίου Bristol (Ηνωμένο Βασίλειο). Είναι Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Έχει λάβει μέρος με ομιλίες σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια και έχει δημοσιεύσει επιστημονικές εργασίες σε ελληνικά και διεθνή έγκριτα περιοδικά στο αντικείμενο της Προσθετικής. Έχει πραγματοποιήσει πλήθος εκπαιδευτικών σεμιναρίων με θέμα τις εφαρμογές της ψηφιακής τεχνολογίας στην οδοντιατρική, καθώς και την κατασκευή εξατομικευμένων προστατευτικών ναρθήκων και συσκευών για την αντιμετώπιση αποφρακτικών απνοιών στον ύπνο. Είναι μέλος σε ελληνικές και διεθνείς επιστημονικές εταιρείες και κριτής σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά. Εργάζεται στην οδοντιατρική κλινική που διατηρεί στην Αθήνα, καλύπτοντας όλο το φάσμα της σύγχρονης Επανορθωτικής Οδοντιατρικής, της Εμφυτευματολογίας και της Ψηφιακής Οδοντιατρικής.

Καθηγητής Κοσμάς Θ. Τολίδης DDS, MSc, PhD, LSO, Παιδοδοντίατρος
Αποφοίτησε από την Οδοντιατρική Σχολή του Α.Π.Θ. το 1989

· 1991-1993 Master’s Degree on Pediatric Dentistry από το Πανεπιστήμιο του BRISTOL Ην. Βασίλειο.
· 1996 Διδακτορικό από την Οδοντιατρική Σχολή Α.Π.Θ. στην Οδοντική Χειρουργική με βαθμό Άριστα.
· 2016 Mastership on Dental Laser από το Πανεπιστήμιο του Aachen στην Γερμανία.

Διατελεί:
· Καθηγητής και Διευθυντής του Εργαστηρίου Οδοντικής Χειρουργικής του Τμήματος Οδοντιατρικής Α.Π.Θ.
· Διευθυντής του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών του Εργαστηρίου Οδοντικής Χειρουργικής Α.Π.Θ.
· Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Οδοντιατρικών Laser
· Υπεύθυνος κλάδου Οδοντιατρικής ΔΟΑΤΑΠ
· Μέλος του ΔΣ του Ινστιτούτου Επιστημονικών Θεμάτων της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας

Έχει διατελέσει:
· Επικεφαλής Οδοντιατρικών Υπηρεσιών (Chief Dental Officer), της Ελληνικής Δημοκρατίας
· Πρόεδρος του Οδοντιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
· Πρόεδρος της Στοματολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος
· Μέλος ΔΣ του ΔΟΑΤΑΠ
· Αντιπρόεδρος του νοσοκομείου «Άγιος Παύλος» στη Θεσσαλονίκη
· Μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας
· Πρόεδρος του Πανελληνίου Οδοντιατρικού Συνεδρίου
· Γεν. Γραμματέας της Ελληνικής Ακαδημίας Αισθητικής Οδοντιατρικής

Είναι συγγραφέας περίπου 100 επιστημονικών άρθρων στην Ελληνική και Αγγλική γλώσσα καθώς και 2
βιβλίων στα Ελληνικά, «Άμεσες αισθητικές αποκαταστάσεις, 2004» και «Αντιμετώπιση κλινικών
προβλημάτων στην παιδοδοντιατρική, 2006».

Είναι Επιστημονικός Υπεύθυνος πέντε Προγραμμάτων Δια Βίου Μάθησης του ΚΕΔΙΒΙΜ Α.Π.Θ. ενώ
πραγματοποιεί ομιλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό καθώς και πρακτικά σεμινάρια.

Το ερευνητικό του ενδιαφέρον επικεντρώνεται στα οδοντιατρικά υλικά, την αποκαταστατική οδοντιατρική,
την οδοντιατρική ελάχιστης επέμβασης, τα οδοντιατρικά Laser και την παιδοδοντιατρική.

Παναγιώτα Καρδαρά, DDS, Οδοντίατρος

Η Παναγιώτα Καρδαρά , αποφοίτησε από την Οδοντιατρική σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών το 2010 , μεταξύ των δέκα πρώτων του έτους της. Το χρονικό διάστημα 2010 έως 2012 εργαζόταν σε οδοντιατρική κλινική στο κέντρο της Αθήνας ενώ παράλληλα υπήρξε συνεργάτης του εργαστηρίου Ενδοδοντίας του Πανεπιστημίου Αθηνών συμμετέχοντας σε ερευνητικές εργασίες και εθελοντικές δράσεις. Από το 2012 έως και το 2017 εργαζόταν ως γενική οδοντίατρος στην Ολλανδία σε ιδιωτικά οδοντιατρεία στη Χάγη όπου κυρίως διεκπεραίωνε θεραπείες αποκατάστασης ενδοδοντικά θεραπευμένων δοντιών. Παράλληλα εργαζόταν στο Πανεπιστημιακό νοσοκομείο Erasmus στο Ρότερνταμ ως εξωτερικός συνεργάτης στο τμήμα της Παιδοδοντίας.

Με γνώμονα τη συνεχή ενημέρωση ώστε να μπορεί να προσφέρει είτε στον ενήλικα είτε στον παιδοδοντικό ασθενή το καλύτερο σχέδιο θεραπείας με βάση τη συντηρητική προσέγγιση και τις σύγχρονες τεχνικές, ολοκλήρωσε με επιτυχία τον κύκλο σεμιναρίων στη Γενεύη με καθηγητές τους Dr.Dietschi και Pascal Magne στην Επανορθωτική Οδοντιατρική (αποκαταστάσεις, άμεσες/έμμεσες προσθίων και οπίσθιων δοντιών). Από το 2013-2017 ολοκλήρωσε έναν κύκλο σεμιναρίων στην ορθοδοντική όπου έλαβαν χώρα στο Amsterdam , και ολοκληρώθηκαν στο International University of Munster της Γερμανίας. Από το 2017 έως και σήμερα διαθέτει δυο ιδιωτικά οδοντιατρεία στη Μεσσηνία, όπου εργάζεται ως γενική οδοντίατρος και ασχολείται κυρίως με θεραπείες ενδοδοντίας και επανορθωτικής οδοντιατρικής σε παιδιά και ενήλικες, με τη χρήση μικροσκοπίου.

Από τον Ιανουάριο του 2024 φοιτά στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα της Ενδοδοντίας στο Πανεπιστήμιο της Σιένα στην Ιταλία. Έχει κάνει διάφορες παρουσιάσεις σε οδοντιατρικά συνέδρια στην Ελλάδα καθώς και ενημερωτικές ομιλίες σε διάφορα σχολεία, σχολεία ειδικής αγωγής και κλινικές στην Χάγη της Ολλανδίας όπου ασχολούνται με την παρακολούθηση της υγείας των παιδιών στην πρώιμη παιδική ηλικία.

Κατερίνα Κολεβέντη, DDS, MSc, Παιδοδοντίατρος
Η Κατερίνα Κολεβέντη αποφοίτησε από την Οδοντιατρικη Σχολη Θεσσαλονίκης και την Στρατιωτική Σχολη Αξιωματικών Σωμάτων το 2008. Από το 2008 μέχρι το 2011 εργάστηκε στο 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας ως Αξιωματικός Οδοντίατρος και κατόπιν εισήχθη στο Τριετές Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών της Οδοντιατρικής Θεσσαλονίκης με Κατεύθυνση την Παιδοδοντιατρική. Κατά την διάρκεια των μεταπτυχιακων Σπουδών έλαβε μέρος σε δυο ερευνητικά προγράμματα COST ACTION λόγω του ενδιαφέροντος της για υγειονομικά θέματα που αφορούν συνεργασία ειδικοτήτων. Συμμετείχε στην συγγραφή εγχειριδίου που προετοιμάζει τα παιδιά με αυτισμό για την επίσκεψη και θεραπεία στο οδοντιατρείο το οποίο βρίσκεται στο www.makaton.gr σε συνεργασία με λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, ψυχολόγους.

Ειναι μέλος της Ελληνικής Παιδοδοντικής Εταιρείας, του Παγκόσμιου Οργανισμού Παιδοδοντιάτρων(International Association of Pediatric Dentistry), του Διεθνούς Οργανισμού Τραύματος(International Association of Dental Traumatology) . Έχει συμμετάσχει σε διάφορες ερευνητικές εργασίες που έχουν δημοσιευθεί σε αναγνωρισμένα διεθνή επιστημονικά περιοδικά και έχει πραγματοποιήσει ομιλίες σε επιστημονικά συνέδρια τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Έχει δημιουργήσει τον όμιλο των οδοντιατρείων της στους νομούς Αττικής, Θεσσαλονίκης και Αργολίδος.

Dr. Miguel Marques MD, DDS, MSc, Endodontist
Dr. Miguel Marques graduated from University of Lisbon in the college of dentistry in 2000 and in the college of medicine in 2007. In 2014, he completed the post-graduate program in endodontics at the Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) at the University of Amsterdam, in the Netherlands.
From 2014 until today, he has been working in private practice limited to Endodontics in Amsterdam and Haarlem, in The Netherlands.

He has been author and co-author of several peer review international publications and has lectured nationally and internationally on vital pulp treatment, crack teeth and restoration of endodontically treated teeth.

Ημέρα 1η	Παρασκευή 16 ΜΑΪΟΥ, 2025
	Θεραπείες Πολφού και Προσθετική Αποκατάσταση
08:30-09:00	Καλωσόρισμα, γνωριμία, παρουσίαση ομιλητών και εκπαιδευόμενων.
09:00-10:30	Κατερίνα Κολεβέντη – Οδηγός στοματικής υγείας στην παιδική ηλικία και διαχείριση παιδοδοντικού ασθενή. – Προγεννητική προληπτική οδοντιατρική γονέων, καθορισμός τερηδονικού κινδύνου στο πρώτο ραντεβού (risk assessment), διαιτολογικές συμβουλές, οδηγίες στοματικής υγιεινής, εγκαθίσταση προληπτικού προγράμματος, – Προσδιορισμός επανελέγχων και ακτινογραφικής απεικόνισης, τεχνικές διαμόρφωσης συμπεριφοράς, ανώδυνη αναισθησία συμβατική και ηλεκτρική, tips and tricks για επιτυχημένες θεραπείες. – Υπενασβεστίωση γομφίων τομέων, επιδημιολογία, αιτιολογία, έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.
10:30-11:00	Διάλειμμα – Καφέ και Snack
11:00-12:30	Νέστορας Τζίμπουλας – Διάγνωση των νόσων του πολφού: Βιολογία και παθοφυσιολογία του πολφού, κατηγοριοποίηση τερηδόνας, μηχανισμός τερηδόνας και φλεγμονής, το σύμπλεγμα οδοντίνης-πολφού. – Θεραπείες πολφού (Vital Pulp Therapy) σε οπίσθια τερηδονισμένα και τραυματισμένα πρόσθια μόνιμα δόντια: Έμμεση κάλυψη, Άμεση κάλυψη, Μερική πολφοτομή, Ολική πολφοτομή. Ενδείξεις και αντενδείξεις, παρουσίαση περιστατικών, τεχνικές κατευθύνσεις. – Αναλυτική επεξήγηση για κάθε στάδιο, προγνωστικοί παράγοντες και ποσοστά επιτυχίας.
12:30-14:00	Αναλυτική παρουσίαση σύγχρονων βιοκεραμικών υλικών.
14:00-15:00	Διάλειμμα – Φαγητό
15:00-16:30	ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ Νέστορας Τζίμπουλας – Επίδειξη από εκπαιδευτή και πρακτική άσκηση των συμμετεχόντων υπό την επίβλεψη εκπαιδευτών στις τεχνικές: Άμεσης κάλυψης, μερικής πολφοτομής, ολικής πολφοτομής με βιοκεραμικά υλικά.
16:30-18:00	Miguel Marques (Live Streaming from The Netherlands) – Deep margin elevation and direct cusp coverage composite (direct onlay) restoration after VTP – Τεχνική άμεσης προσθετικής αποκατάστασης και κάλυψης φυμάτων μετά από θεραπεία ζωντανού πολφού.
18:00-19:30	ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ Παναγιώτα Καρδαρά – Επίδειξη από εκπαιδευτή και πρακτική άσκηση των συμμετεχόντων υπό την επίβλεψη εκπαιδευτών στην τεχνική: Άμεσης προσθετικής αποκατάστασης και κάλυψης των φυμάτων μετά από θεραπεία ζωντανού πoλφού.

Ημέρα 2η	Σάββατο 17 ΜΑΪΟΥ, 2025
	Αντιμετώπιση Οδοντικού Τραύματος σε Παιδιά και Ενήλικες
09:00-10:30	Κατερίνα Κολεβέντη & Νέστορας Τζίμπουλας ΤΡΑΥΜΑ Ι-Μόνιμη Οδοντοφυΐα – Πρώτες βοήθειες. Υποδοχή τραυματισμένου ασθενή στο ιατρείο και οδηγίες από το τηλέφωνο, επιδημιολογία, αιτιολογία, προδιαθεσικοί παράγοντες, ιστορικό. – Κατηγοριοποίηση οδοντικού τραύματος, τρόπος χρήσης Dentaltrauma.gr, ToothSOS app και dentaltraumaguide.org. Κατάγματα Σκληρών Οδοντικών Ιστών Διάγνωση, ταξινόμηση, πρώτες βοήθειες στο ιατρείο, θεραπεία, παρουσίαση κλινικών περιστατικών για κάθε κατηγορία τραύματος.
10:30-11:00	Διάλειμμα – Καφέ και Snack
11:00-12:30	Τραύμα ΙΙ- Μόνιμη Οδοντοφυΐα Νέστορας Τζίμπουλας & Παναγιώτα Καρδαρά Τραυματισμός Περιοδοντικών Ιστών και Φατνιακού Οστού – Μετατοπίσεις Δοντιών – Διάγνωση, ταξινόμηση, πρώτες βοήθειες στο ιατρείο, αντιμετώπιση, παρουσίαση κλινικών περιστατικών για κάθε κατηγορία τραύματος. Ο ρόλος της CBCT στο οδοντικό τραύμα. – Ακινητοποίηση: Τύποι ακινητοποιήσεων, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, ενδείξεις και αντενδείξεις ακινητοποίησης, χρόνοι ακινητοποίησης στη μόνιμη οδοντοφυΐα.
12:30-14:00	ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ Παναγιώτα Καρδαρά – Επίδειξη από εκπαιδευτή και πρακτική εξάσκηση των συμμετεχόντων υπό την επίβλεψη εκπαιδευτών στις διάφορες τεχνικές επανασυγγόλλησης κατεαγότος τμήματος τραυματισμένων άνω προσθίων δοντιών. – Προετοιμασία αμφότερων δοντιού και κατεαγότος τμήματος προς συγκόλληση. – Παρουσίαση και εξάσκηση στην τεχνική ανασύστασης με σύνθετη ρητίνη χρησιμοποιώντας κλειδί σιλικόνης.
14:00-15:00	Διάλειμμα – Φαγητό
15:00-16:00	Κατερίνα Κολεβέντη Τραύμα ΙΙΙ- Νεογιλή Οδοντοφυΐα – Κατάγματα σκληρών οδοντικών ιστών και τραυματισμός περιοδοντικών ιστών και οστού στη νεογιλή οδοντοφυΐα. – Διάγνωση, ταξινόμηση, πρώτες βοήθειες στο ιατρείο, θεραπεία.
16:00-17:30	ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ Κοσμάς Τολίδης Αποκατάσταση Καταγμάτων Σκληρών Οδοντικών Ιστών – Περιγραφή ιδιοτήτων άμεσων αποκαταστατικών υλικών. – Συνδετική αποκαταστατική οδοντιατρική. – Χρήση επικουρικών μέσων ενίσχυσης των οδοντικών δομών
17:30-19:00	ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ Νέστορας Τζίμπουλας & Παναγιώτα Καρδαρά – Επίδειξη από εκπαιδευτή και πρακτική άσκηση των συμμετεχόντων υπό την επίβλεψη εκπαιδευτών στην: Επανατοποθέτηση τραυματισμένων δοντιών σε 3D models και εξάσκηση τοποθέτησης 2 διαφορετικών τύπων ακινητοποίησης. – Πρακτική επίδειξη του Benex Extractor Kit για ασφαλή ατραυματική επανατοποθέτηση τραυματισμένων δοντιών.

Ημέρα 3η	Κυριακή 18 ΜΑΪΟΥ, 2025
	Αντιμετώπιση και Πρόληψη Οδοντικού Τραύματος σε Παιδιά και Ενήλικες
09:00-10:00	Nέστορας Τζίμπουλας Μετατραυματικές επιπλοκές Α. Νέκρωση – Ενδοδοντική θεραπεία σε αδιάπλαστα τραυματισμένα δόντια με ανοιχτό ακρορρίζιο. Χημικομηχανική επεξεργασία. – Τεχνική ακρορριζικής απόφραξης με βιοκεραμικά υλικά και αναγεννητικές τεχνικές αδιάπλαστων δοντιών.
10:00-11:30	ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ Nέστορας Τζίμπουλας Επίδειξη από εκπαιδευτή και πρακτική άσκηση των συμμετεχόντων υπό την επίβλεψη εκπαιδευτών στις τεχνικές: Ενδοδοντική θεραπεία αδιάπλαστων δοντιών με: – Τεχνική ακρορριζικής απόφραξης (Apical Plug) με βιοκεραμικά υλικά. – Τεχνική έμφραξης με βιοκεραμικό φύραμα και γουταπέρκα. – Επίδειξη και πρακτική εξάσκηση από εκπαιδευτή μέσω μικροσκοπίου.
10:30-11:00	Διάλειμμα – Καφέ και Snack
11:00-12:30	Nέστορας Τζίμπουλας B. Απορροφήσεις: Απορροφήσεις δοντιών: Κατηγοριοποίηση (εσωτερικές, εξωτερικές), αγκύλωση, πιθανότητες απορρόφησης,διάγνωση, αντιμετώπιση, παρουσίαση κλινικών περιστατικών. Γ. Ενασβεστιώσεις – Ενασβεστίωση: Πότε αναμένεται, πότε χρήζει παρέμβασης, τεχνικές αντιμετώπισης ενασβεστιωμένων προσθίων δοντιών. – Αισθητική αποκατάσταση δυσχρωμικών τραυματισμένων δοντιών, εσωτερική λεύκανση. Δ. Εξαγωγή – Εξαγωγή τραυματισμένου δοντιού σε παιδική ηλικία. Και τώρα τι κάνουμε; – Αυτομεταμόσχευση δοντιών (Autotransplantation). – Χειρουργική αφαίρεση μύλης (decoronation).
13:30-14:30	Διάλειμμα – Φαγητό
14:30-15:30	Θοδωρής Τασόπουλος Πρόληψη: Κατηγοριοποίηση της πρόληψης (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια), είδη ναρθήκων,προκατασκευασμένοι, μερικώς προσαρμοσμένοι, εξατομικευμένοι, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.
15:30-17:30	ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΞΑΣΚΗΣΗ Θοδωρής Τασόπουλος Επίδειξη από εκπαιδευτή και πρακτική άσκηση των συμμετεχόντων υπό την επίβλεψη εκπαιδευτών στην κατασκευή εξατομικευμένων προστατευτικών ναρθήκων.

Για όλα τα hands-on πρακτικά έχουν κατασκευαστεί ειδικά μοντέλα εξάσκησης πού έχουν σχεδιαστεί αποκλειστικά για το σεμινάριο αυτό.

Φόρμα Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος